Meesterwerken

De Sint Jorisretabel

Omstreeks 1480-1490

Op de retabelkast (het middenstuk) is de legende van Sint Joris afgebeeld. Toen Sint Joris de stad Trebizonde binnenreed, merkte deze ridder dat de inwoners doodsbang waren voor een draak. Deze eiste dat jonge mensen hem geleverd werden en verslond hen! Op die dag werd de prinses van de stad als offer opgeëist. Sint Joris ging de strijd met het monster aan en doorboorde het met zijn lans die vandaag de dag uit het retabel verdwenen is.

Ziet u de prinses en haar ouders op de achtergrond? Ze zijn met opzet kleiner afgebeeld dan Sint Joris omdat ze ondergeschikte personages zijn. Met dit schaalverschil, dat in de Middeleeuwen gebruikelijk was, kon de nadruk op de hoofdpersoon worden gelegd.

Aan de zijkanten staan Sint Andreas en een niet-geïdentificeerde heilige. Deze gedrongen beelden met bolle wangen dragen wijde kleren met hoekige plooien.

Kijk nu naar de predella, ofwel het onderste onderdeel van de retabel. De personages, met Christus in het midden, worden gekenmerkt door fijne gelaatstrekken en een meditatieve uitdrukking. Deze waren waarschijnlijk niet voor deze retabel gemaakt, maar werden hier in de 19e eeuw aan toegevoegd.

Hetzelfde geldt voor de geschilderde panelen met de beeltenissen van keizer Hendrik I, koning van Germanië en vervolgens begin 11e eeuw keizer van het Heilige Roomse Rijk en zijn vrouw Cunegonda. Deze zeer populaire vorsten werden in de 12e eeuw heilig verklaard.

De luiken waarop ze afgebeeld staan, zijn van een latere stijl en kunnen niet afkomstig zijn van de Sint Jorisretabel: deze zijn immers op de achterkant geschilderd. Waarschijnlijk zijn het luiken van een andere retabel die niet meer bestaat.

Ondanks deze diverse wijzigingen en herstellingen blijft dit werk een uitzonderlijk voorbeeld van een gebeeldhouwde Germaanse retabel, dat in een museum in Frankrijk wordt bewaard.

Inventarisnr. : A 343

 Detail 1: De beeltenis van Christus in het midden heet De Lijdende Christus. Hierop wordt Christus tijdens zijn Lijdensweg afgebeeld. Het getoonde lijden legt de nadruk op het menszijn van de Zoon van God. Zo wordt een hechtere band met de gelovigen geschapen. De gegroefde en langgerekte gelaatstrekken accenturen het tragische aspect ervan.

Detail 2 : De achterkant van de retabel is versierd met vegetale motieven en hierop staan talrijke opschriften waardoor het achterhalen van de exacte herkomst mogelijk is geworden. Het werk werd vervaardigd voor een kerk, gewijd aan Sint Joris, in de streek Zuid-Tirol, het tegenwoordige Noord-Italië.

Retable de saint Georges
De Sint Jorisretabel

Op de retabelkast (het middenstuk) is de legende van Sint Joris afgebeeld. Toen Sint Joris de stad Trebizonde binnenreed, merkte deze ridder dat de inwoners doodsbang waren voor een draak. Deze eiste dat jonge mensen hem geleverd werden en verslond hen! Op die dag werd de prinses van de stad als offer opgeëist. Sint Joris ging de strijd met het monster aan en doorboorde het met zijn lans die vandaag de dag uit het retabel verdwenen is.

Ziet u de prinses en haar ouders op de achtergrond? Ze zijn met opzet kleiner afgebeeld dan Sint Joris omdat ze ondergeschikte personages zijn. Met dit schaalverschil, dat in de Middeleeuwen gebruikelijk was, kon de nadruk op de hoofdpersoon worden gelegd.

Aan de zijkanten staan Sint Andreas en een niet-geïdentificeerde heilige. Deze gedrongen beelden met bolle wangen dragen wijde kleren met hoekige plooien.

Kijk nu naar de predella, ofwel het onderste onderdeel van de retabel. De personages, met Christus in het midden, worden gekenmerkt door fijne gelaatstrekken en een meditatieve uitdrukking. Deze waren waarschijnlijk niet voor deze retabel gemaakt, maar werden hier in de 19e eeuw aan toegevoegd.

Hetzelfde geldt voor de geschilderde panelen met de beeltenissen van keizer Hendrik I, koning van Germanië en vervolgens begin 11e eeuw keizer van het Heilige Roomse Rijk en zijn vrouw Cunegonda. Deze zeer populaire vorsten werden in de 12e eeuw heilig verklaard.

De luiken waarop ze afgebeeld staan, zijn van een latere stijl en kunnen niet afkomstig zijn van de Sint Jorisretabel: deze zijn immers op de achterkant geschilderd. Waarschijnlijk zijn het luiken van een andere retabel die niet meer bestaat.

Ondanks deze diverse wijzigingen en herstellingen blijft dit werk een uitzonderlijk voorbeeld van een gebeeldhouwde Germaanse retabel, dat in een museum in Frankrijk wordt bewaard.

Inventarisnr. : A 343

 Detail 1: De beeltenis van Christus in het midden heet De Lijdende Christus. Hierop wordt Christus tijdens zijn Lijdensweg afgebeeld. Het getoonde lijden legt de nadruk op het menszijn van de Zoon van God. Zo wordt een hechtere band met de gelovigen geschapen. De gegroefde en langgerekte gelaatstrekken accenturen het tragische aspect ervan.

Detail 2 : De achterkant van de retabel is versierd met vegetale motieven en hierop staan talrijke opschriften waardoor het achterhalen van de exacte herkomst mogelijk is geworden. Het werk werd vervaardigd voor een kerk, gewijd aan Sint Joris, in de streek Zuid-Tirol, het tegenwoordige Noord-Italië.

Fermer

Les autres chefs-d’oeuvres