Meesterwerken

Het Festijn van Herodes

Donatello
Rond 1435

Donatello, een van de grootste beeldhouwers uit de Renaissance, gebruikt hier de techniek rilievo stiacciato ('plat reliëf') die hij heeft uitgevonden. Op minder dan een centimeter dikte zet hij meerdere kundig uitgehouwen vlakken neer, soms nauwelijks gesuggereerd. Hij wendt de principes van perspectief aan die door Leon Battista Alberti worden uiteengezet in zijn traktaat De Pictura (1435). Hij stelt dus een decor samen dat is geïnspireerd op de klassieke architectuur en georganiseerd volgens een uiterst nauwkeurig schema van vluchtlijnen om de illusie van diepte op te wekken.

In dit weelderige decor ontplooit het relaas zich over twee scènes. Het zijn twee episodes uit het leven van Johannes de Doper, de heilige die Jezus Christus doopte. Toen hij het incestueuze huwelijk van koning Herodes Antipas met zijn schoonzus Herodias aan de kaak stelde, werd Johannes de Doper gevangen genomen. Links zien we Salomé, dochter van Herodias, die danst voor de genodigden van een banket. De koning, onder de indruk, biedt haar om het even wat ze wenst aan als beloning. Op advies van haar moeder verzoekt ze om het hoofd van de heilige. De tragische ontknoping wordt aan de linkerkant voorgesteld: het hoofd van Johannes de Doper wordt gepresenteerd aan de koning in aanwezigheid van Salomé die zich afwendt van het onheil dat ze zelf heeft veroorzaakt!

We weten niet wat de functie was van dit religieuze werk. Het is waarschijnlijk dat het was besteld door Cosimo de' Medici (1389-1464), de machtigste man van de Florentijnse Republiek en groot kunstliefhebber. Het wordt namelijk beschreven in de inventaris van de bezittingen van zijn kleinzoon Lorenzo I de' Medici in 1492.

Aan de uitdrukking van de personages kan de beschouwer de actie herkennen en er de emotie van aflezen. Door het terugdeinzen van Herodias kunnen we blijven stilstaan bij de afgrijselijkheid van de scène die zich voor onze ogen afspeelt.

Donatello is in staat om het reliëf van de achtergrond op nagenoeg onwaarneembare wijze te variëren: talloze details zijn op het eerste oog onzichtbaar.

Inv. Pl 1912

Het Festijn van Herodes
Het Festijn van Herodes

Donatello, een van de grootste beeldhouwers uit de Renaissance, gebruikt hier de techniek rilievo stiacciato ('plat reliëf') die hij heeft uitgevonden. Op minder dan een centimeter dikte zet hij meerdere kundig uitgehouwen vlakken neer, soms nauwelijks gesuggereerd. Hij wendt de principes van perspectief aan die door Leon Battista Alberti worden uiteengezet in zijn traktaat De Pictura (1435). Hij stelt dus een decor samen dat is geïnspireerd op de klassieke architectuur en georganiseerd volgens een uiterst nauwkeurig schema van vluchtlijnen om de illusie van diepte op te wekken.

In dit weelderige decor ontplooit het relaas zich over twee scènes. Het zijn twee episodes uit het leven van Johannes de Doper, de heilige die Jezus Christus doopte. Toen hij het incestueuze huwelijk van koning Herodes Antipas met zijn schoonzus Herodias aan de kaak stelde, werd Johannes de Doper gevangen genomen. Links zien we Salomé, dochter van Herodias, die danst voor de genodigden van een banket. De koning, onder de indruk, biedt haar om het even wat ze wenst aan als beloning. Op advies van haar moeder verzoekt ze om het hoofd van de heilige. De tragische ontknoping wordt aan de linkerkant voorgesteld: het hoofd van Johannes de Doper wordt gepresenteerd aan de koning in aanwezigheid van Salomé die zich afwendt van het onheil dat ze zelf heeft veroorzaakt!

We weten niet wat de functie was van dit religieuze werk. Het is waarschijnlijk dat het was besteld door Cosimo de' Medici (1389-1464), de machtigste man van de Florentijnse Republiek en groot kunstliefhebber. Het wordt namelijk beschreven in de inventaris van de bezittingen van zijn kleinzoon Lorenzo I de' Medici in 1492.

Aan de uitdrukking van de personages kan de beschouwer de actie herkennen en er de emotie van aflezen. Door het terugdeinzen van Herodias kunnen we blijven stilstaan bij de afgrijselijkheid van de scène die zich voor onze ogen afspeelt.

Donatello is in staat om het reliëf van de achtergrond op nagenoeg onwaarneembare wijze te variëren: talloze details zijn op het eerste oog onzichtbaar.

Inv. Pl 1912

Fermer

Les autres chefs-d’oeuvres