Dit monumentale retabel strookt met de context van de Katholieke Reformatie die de ontwikkeling van religieuze instellingen zoals de Observanten bevordert. Om God te verheerlijken en de gelovigen te overtuigen, werden de kerken verrijkt met meubilair en kunstwerken.
Christus aan het Kruis heeft ook als titel “de Kruisweg” of “de Kruisiging”. Jezus is aan het kruis genageld afgebeeld. Zijn moeder – de Heilige Maagd Maria –, Sint Johannes en de Heilige Maria Magdalena staan aan zijn voeten en staan hem bij tijdens zijn doodsstrijd. Een schedel op de grond die traditioneel aan Adam wordt toebedeeld, staat symbool voor de doorgang tussen de dood en de Verrijzenis.
Waarom een Kruisiging op deze plek in de kerk? Deze gebeurtenis werd vaak gekozen voor het hoofdaltaar: het altaar in het koor waar de Eucharistie wordt gevierd, het sacrament ter herdenking van het offer van Christus en van zijn dood. Misschien is er ook een andere reden: het klooster zou een doorn van de kroon van Christus en een deel van het Heilige Kruis in bezit hebben gehad. De aanwezigheid van deze relikwieën kon een verering voor het Lijdensverhaal van Christus hebben doen ontstaan. De keuze voor dit thema voor dit retabel was onvermijdelijk!
Dit schilderij is vermoedelijk omstreeks 1630 vervaardigd nadat de kunstenaar terug van Italië was gekeerd. Zijn mooiste altaarschilderijen dateren van deze periode. De Venetiaanse invloed is overduidelijk: zie het schitterende gouden licht op het brokaat en het haar van Maria Magdalena! De compositie is dynamisch en origineel: uit de schuine lijnen ontstaat een dynamiek waardoor het tafereel een dramatische spanning krijgt die door de plaats van het niet in het midden staande kruis wordt vergroot. De avondlucht is dreigend en maakt volledig deel van het drama uit! Door de natuur bij de gebeurtenis te betrekken, koos Van Dyck voor een invalshoek die verantwoord is aan de romantische benadering en een aangrijpend werk heeft opgeleverd.
Detail 1: Het Paleis voor Schone Kunsten van Rijsel bezit nog een schilderij van Van Dyck dat afkomstig is van de Observanten. Het stond op het rechts van het koor zijnde altaar van de kapel dat gewijd was aan Sint-Antonius van Padua en “Het wonder van de muilezel” afbeeldt.
Detail 2: Oorspronkelijk was het museum van Rijsel in het voormalige klooster van de Observanten gevestigd. De Kruisiging van Van Dyck is op de voorgrond zichtbaar op het schilderij van Bonnier de Layens dat in het Paleis voor Schone Kunsten wordt bewaard.
Dit monumentale retabel strookt met de context van de Katholieke Reformatie die de ontwikkeling van religieuze instellingen zoals de Observanten bevordert. Om God te verheerlijken en de gelovigen te overtuigen, werden de kerken verrijkt met meubilair en kunstwerken.
Christus aan het Kruis heeft ook als titel “de Kruisweg” of “de Kruisiging”. Jezus is aan het kruis genageld afgebeeld. Zijn moeder – de Heilige Maagd Maria –, Sint Johannes en de Heilige Maria Magdalena staan aan zijn voeten en staan hem bij tijdens zijn doodsstrijd. Een schedel op de grond die traditioneel aan Adam wordt toebedeeld, staat symbool voor de doorgang tussen de dood en de Verrijzenis.
Waarom een Kruisiging op deze plek in de kerk? Deze gebeurtenis werd vaak gekozen voor het hoofdaltaar: het altaar in het koor waar de Eucharistie wordt gevierd, het sacrament ter herdenking van het offer van Christus en van zijn dood. Misschien is er ook een andere reden: het klooster zou een doorn van de kroon van Christus en een deel van het Heilige Kruis in bezit hebben gehad. De aanwezigheid van deze relikwieën kon een verering voor het Lijdensverhaal van Christus hebben doen ontstaan. De keuze voor dit thema voor dit retabel was onvermijdelijk!
Dit schilderij is vermoedelijk omstreeks 1630 vervaardigd nadat de kunstenaar terug van Italië was gekeerd. Zijn mooiste altaarschilderijen dateren van deze periode. De Venetiaanse invloed is overduidelijk: zie het schitterende gouden licht op het brokaat en het haar van Maria Magdalena! De compositie is dynamisch en origineel: uit de schuine lijnen ontstaat een dynamiek waardoor het tafereel een dramatische spanning krijgt die door de plaats van het niet in het midden staande kruis wordt vergroot. De avondlucht is dreigend en maakt volledig deel van het drama uit! Door de natuur bij de gebeurtenis te betrekken, koos Van Dyck voor een invalshoek die verantwoord is aan de romantische benadering en een aangrijpend werk heeft opgeleverd.
Detail 1: Het Paleis voor Schone Kunsten van Rijsel bezit nog een schilderij van Van Dyck dat afkomstig is van de Observanten. Het stond op het rechts van het koor zijnde altaar van de kapel dat gewijd was aan Sint-Antonius van Padua en “Het wonder van de muilezel” afbeeldt.
Detail 2: Oorspronkelijk was het museum van Rijsel in het voormalige klooster van de Observanten gevestigd. De Kruisiging van Van Dyck is op de voorgrond zichtbaar op het schilderij van Bonnier de Layens dat in het Paleis voor Schone Kunsten wordt bewaard.
